16 Phong cách kiến trúc nổi bật từ cổ đại đến ngày nay

Kiến trúc không chỉ là nghệ thuật xây dựng công trình mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa thẩm mỹ, công năng và văn hóa qua từng thời kỳ. Mỗi phong cách kiến trúc mang trong mình câu chuyện về lịch sử, con người và tư duy sáng tạo của thời đại. Từ những công trình cổ kính đậm chất cổ điển đến những kiến trúc hiện đại mang tính đột phá, thế giới kiến trúc luôn đa dạng và đầy sức hút.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá 16 phong cách kiến trúc đẹp nhất từ cổ chí kim, mỗi phong cách đều góp phần định hình diện mạo không gian sống và di sản kiến trúc toàn cầu. Hãy cùng Housedesign bắt đầu hành trình này để hiểu thêm về sự phát triển và ý nghĩa của từng phong cách qua các thời kỳ lịch sử.

Hãy cùng Housedesign khám phá những phong cách kiến trúc đẹp nhất qua các thời kỳ lịch sử

16 Phong cách kiến trúc phổ biến nhất hiện nay:

1. Phong cách kiến trúc cổ điển

Kiến trúc cổ điển, hay còn gọi là kiến trúc cổ đại, khởi nguồn từ nền văn minh Hy Lạp vào thế kỷ 7–4 TCN và tập trung chủ yếu vào các công trình đền thờ, cung điện. Phong cách kiến trúc này đề cao sự đối xứng, tỷ lệ vàng và các quy tắc hình học nghiêm ngặt, tạo nên vẻ đẹp hài hòa và trường tồn. Điểm đặc trưng dễ nhận biết là hệ thống “thức cột kiến trúc,” gồm ba loại chính: Doric mạnh mẽ, Ionic thanh thoát và Corinthian hoa mỹ. Các thức cột không chỉ làm nhiệm vụ chịu lực mà còn mang giá trị thẩm mỹ, đại diện cho sự hoàn hảo của thiết kế cổ điển.

Một kiệt tác tiêu biểu của phong cách này là đền thờ Parthenon tại Athens. Công trình này gây ấn tượng với bố cục cân đối, các thức cột Doric vững chãi, và các chi tiết trang trí tinh tế. Mái hiên tam giác, tỷ lệ không gian hài hòa cùng những hoa văn độc đáo là minh chứng rõ nét cho tư duy thẩm mỹ và kỹ thuật vượt bậc của người Hy Lạp cổ đại.

Đền thờ Parthenon tại Athens là một công trình tiêu biểu của phong cách kiến trúc cổ điển

2. Phong cách Byzantine

Kiến trúc Byzantine phát triển từ nền tảng kiến trúc La Mã cổ đại, nhưng được cải tiến với hình khối phức tạp hơn và sử dụng linh hoạt các chất liệu như gạch, thạch cao, đá cẩm thạch. Các công trình theo phong cách này nổi bật với mái vòm lớn, khảm mosaic rực rỡ và thiết kế không còn tuân theo sự đối xứng nghiêm ngặt, mang đến sự mềm mại và độc đáo.

Một công trình tiêu biểu là Thánh đường Palatina, nơi kết hợp hài hòa sự cân đối của kiến trúc cổ điển với trang trí tinh xảo bằng vàng và mosaic. Các cột đỡ và bố cục không gian gợi nhớ kiến trúc La Mã, nhưng được nâng tầm với ánh sáng và nghệ thuật đặc trưng của Byzantine, tạo nên vẻ uy nghi và linh thiêng.

Phong cách Byzantine có nền tảng từ kiến trúc La Mã cổ đại nhưng được cải tiến với hình khối phức tạp hơn

3. Phong cách Romanesque

Phong cách kiến trúc Romanesque xuất hiện vào khoảng thế kỷ VI và phát triển mạnh mẽ trong suốt thời kỳ Trung Cổ (thế kỷ X–XII), đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh và bất ổn xã hội ở Châu Âu. Kiến trúc này thường được sử dụng trong các nhà thờ, tu viện và lâu đài, gắn liền với nhu cầu về sự kiên cố và phòng thủ.

Những công trình Romanesque nổi bật với tường đá dày, chắc chắn, các ô cửa sổ nhỏ hình bán nguyệt, và thiết kế mang tính chất thực dụng. Mái vòm nửa tròn, các cột trụ lớn và sự đối xứng trong bố cục là điểm đặc trưng của phong cách này.

Một ví dụ tiêu biểu là nhà thờ Santiago de Compostela ở Tây Ban Nha, được xây dựng trong thời kỳ Thập Tự Chinh. Công trình này thể hiện rõ nét phong cách Romanesque qua các bức tường đồ sộ, không gian nội thất ấm cúng, và các yếu tố trang trí đơn giản nhưng mạnh mẽ, phản ánh niềm tự hào và đức tin sâu sắc của thời kỳ này.

Nhà thờ Santiago de Compostela ở Tây Ban Nha được xem như một công trình điển hình cho phong cách Romanesque

4. Phong cách Gothic

Phong cách Gothic ra đời vào thế kỷ 12 tại Pháp và phát triển rực rỡ trong thời Trung Cổ, kéo dài đến thế kỷ 16. Đây là sự kế thừa và phát triển từ kiến trúc Romanesque, phản ánh sự tiến bộ vượt bậc trong nghệ thuật và kỹ thuật xây dựng. Kiến trúc Gothic được áp dụng phổ biến trong các nhà thờ lớn và lâu đài, với mục tiêu tạo nên không gian linh thiêng, cao rộng và tràn ngập ánh sáng.

Điểm đặc trưng nổi bật của phong cách này là mái vòm nhọn, vòm hầm lớn và hệ thống trụ bay giúp giảm áp lực lên tường, cho phép mở rộng các cửa sổ kính màu rực rỡ. Các công trình còn được trang trí chi tiết với gargoyle, tượng chạm khắc và hoa văn tinh xảo. Tiêu biểu cho phong cách này là Nhà thờ Đức Bà Paris và nhà thờ Reims, hai kiệt tác kiến trúc với vẻ đẹp hùng vĩ và tính thẩm mỹ cao, đại diện cho tinh thần và nghệ thuật của thời Trung Cổ.

Phong cách Gothic ra đời tại Pháp và là loại kiến trúc phổ biến ở các lâu đài và nhà thờ lớn

5. Phong cách Phục Hưng

Kiến trúc Phục Hưng, phát triển từ giữa thế kỷ 14 đến đầu thế kỷ 17, là sự kết hợp giữa ảnh hưởng của kiến trúc Hy Lạp và La Mã cổ đại cùng những giá trị văn hóa vật chất thời kỳ này. Phong cách này nối tiếp phong cách Gothic và mở đường cho sự phát triển của Baroque sau này.

Các công trình theo phong cách Phục Hưng nổi bật với sự trở lại của các nguyên tắc cổ điển như tỷ lệ cân đối, sử dụng cột Doric, Ionic và Corinthian, mái vòm tròn và không gian mở rộng. Thiết kế tập trung vào sự đối xứng và hài hòa giữa các yếu tố kiến trúc.

Một công trình tiêu biểu là Le Panthéon ở Paris, với đặc trưng của kiến trúc cổ điển như mái vòm tròn lớn và các cột Corinthian vững chãi. Tương tự như các công trình cổ điển, Le Panthéon thể hiện sự vĩ đại trong cấu trúc, đồng thời sử dụng tỷ lệ vàng và sự cân đối trong thiết kế, tạo nên vẻ đẹp vĩnh cửu.

Phong cách Phục Hưng có đặc trưng là thiết kế đối cứng và sử dụng mái vòm tròn lớn

6. Phong cách Baroque

Phong cách Baroque xuất hiện vào thế kỷ 16, trong bối cảnh chế độ quân chủ chuyên chế tại châu Âu. Đây là phong cách chủ yếu được áp dụng trong các công trình tôn giáo, nổi bật với việc sử dụng ánh sáng phóng đại và sự tự do trong thiết kế, tạo cảm giác chuyển động mạnh mẽ qua các hình khối và đường nét.

Công trình kiến trúc Baroque đặc trưng với không gian chính diện rõ ràng, nơi các yếu tố như bàn thờ, trụ cột và mái vòm đều được bố trí để tạo cảm giác mở rộng và thu hút ánh sáng tự nhiên. Các chi tiết trang trí cầu kỳ, hoa văn uốn lượn và sự tương phản mạnh mẽ giữa sáng và tối là những đặc điểm dễ nhận thấy trong phong cách này.

Một ví dụ điển hình của phong cách Baroque là Nhà thờ Gesù tại Rome, với thiết kế đầy tính động lực và ánh sáng mạnh mẽ. Những đường cong mềm mại, các cột trụ và mái vòm lớn không chỉ thể hiện sự vĩ đại trong cấu trúc mà còn làm nổi bật tính linh thiêng và cảm xúc trong không gian.

Phong cách Baroque có đặc trưng kiến trúc là không gian chính diện rõ ràng, chi tiết trang trí cầu kỳ

7. Phong cách Santorini

Phong cách kiến trúc Santorini, phát triển trên đảo Santorini của Hy Lạp, nổi bật với sự kết hợp giữa tính đơn giản và gần gũi với thiên nhiên. Các công trình ở đây thường sử dụng đá vôi và thạch cao, với màu trắng chủ đạo, tạo cảm giác tươi mới và thanh thoát. Mái vòm tròn, cửa sổ vòm và các bức tường dày giúp các ngôi nhà giữ mát trong mùa hè nóng bức, đồng thời mở rộng không gian để tận dụng ánh sáng tự nhiên.

Những ngôi nhà nổi bật nhất là ở làng Oia, với các mái vòm xanh dương và tường trắng tinh khôi, nằm san sát trên các sườn núi, nhìn ra biển Aegean. Kiến trúc này không chỉ đẹp mà còn hòa hợp hoàn hảo với thiên nhiên và khí hậu địa phương, tạo nên một vẻ đẹp đặc trưng của Santorini.

Phong cách Santorini tạo cảm giác tươi mới và thanh thoát

8. Phong cách kiến trúc Victorian

Phong cách kiến trúc Victorian xuất hiện vào giữa thế kỷ 19, trong thời kỳ Victoria trị vì tại Anh. Đây là phong cách nổi bật trong kỷ nguyên Victoria, đặc biệt trong những năm 1837-1901, khi nền công nghiệp phát triển mạnh mẽ. Phong cách này kết hợp các yếu tố từ nhiều trường phái kiến trúc trước đó như Gothic, Baroque và Rococo, tạo nên những công trình hoành tráng và đầy chi tiết.

Các công trình Victorian thường có đặc điểm nổi bật như các họa tiết trang trí phức tạp, mái dốc, cửa sổ lớn, và mặt tiền với các chi tiết chạm trổ tinh xảo. Những ngôi nhà theo phong cách này thường mang đến cảm giác cổ kính và sang trọng, với sự kết hợp giữa các vật liệu mới như sắt, kính và gỗ.

Một ví dụ điển hình của phong cách Victorian là Queen Victoria Building ở Sydney, Australia. Tòa nhà này được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, với thiết kế mang đậm dấu ấn của phong cách Victorian, với mái vòm lớn, cửa sổ kính màu và những họa tiết trang trí phức tạp. Queen Victoria Building không chỉ là công trình nổi bật về kiến trúc mà còn là biểu tượng của sự phát triển thương mại và văn hóa trong thời kỳ Victoria.

Phong cách kiến trúc Victorian là sự kết hợp của nhiều trường phái kiến trúc trước đó như Gothic, Baroque và Rococo

9. Phong cách Tân cổ điển

Phong cách Tân cổ điển phát triển vào cuối thế kỷ 18, là sự kết hợp giữa kiến trúc cổ đại và yếu tố hiện đại. Phong cách này phát triển mạnh mẽ suốt thế kỷ 19 và trở thành trào lưu phổ biến, đặc biệt trong trang trí nội thất biệt thự và các công trình công cộng.

Tại Việt Nam, phong cách Tân cổ điển du nhập vào cuối thế kỷ 19, khi thực dân Pháp xâm lược và ảnh hưởng sâu rộng trong việc xây dựng các công trình công cộng, biệt thự và các cơ sở hành chính. Các công trình nổi bật áp dụng phong cách này bao gồm Nhà Hát Lớn Hà Nội, Dinh Độc Lập (Sài Gòn), Nhà thờ Đức Bà, và Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Một công trình tiêu biểu của kiến trúc Tân cổ điển là Altes Museum ở Berlin. Được thiết kế mang đậm ảnh hưởng của kiến trúc cổ điển La Mã, được ví như một biểu tượng của sự giao thoa giữa nghệ thuật cổ điển và các xu hướng hiện đại, thể hiện sự uy nghiêm và tinh tế trong từng chi tiết.

Altes Museum ở Berlin là một tác phẩm điển hình trong phong cách kiến trúc Tân cổ điển

10. Phong cách Beaux-Arts

Phong cách Beaux-Arts ra đời vào những năm 1830 tại Pháp, khởi nguồn từ trường Mỹ thuật École des Beaux-Arts. Đây là sự kết hợp giữa các phong cách kiến trúc trước đó như Tân cổ điển Pháp, Gothic và Phục Hưng, nhưng lại áp dụng những vật liệu hiện đại như kính và sắt. Phong cách này chú trọng đến sự xa hoa, các chi tiết trang trí tinh xảo và sự đối xứng trong thiết kế.

Mặc dù xuất phát từ Pháp, phong cách Beaux-Arts phát triển mạnh mẽ tại Mỹ, đặc biệt trong các công trình công cộng và thương mại. Một trong những công trình nổi bật là Nhà ga Grand Central tại New York. Tòa nhà này có đặc điểm nổi bật là mặt tiền hoành tráng với các chi tiết trang trí phức tạp, vòm mái cao, và sử dụng nhiều kính trong thiết kế, giúp không gian bên trong luôn sáng sủa và thoáng đãng. Các yếu tố như bức tranh vòm trên trần nhà và các cột trụ vững chãi là những đặc trưng không thể thiếu của phong cách Beaux-Arts.

Phong cách Beaux-Arts nổi bật với sự xa hoa, các chi tiết trang trí tinh xảo và sự đối xứng trong thiết kế

11. Phong cách Art Nouveau

Art Nouveau là phong cách trang trí tỉ mỉ, phức tạp bằng cách sử dụng những đường thẳng không đối xứng, thường mô tả các hình xoắn hay hoa lá, hoặc đôi khi là mái tóc đang của người phụ nữ đang bay trong gió.

Phong cách Art Nouveau được coi là một trong những phong cách gây ấn tượng nhất của nghệ thuật trang trí, nó xuất hiện trong trang trí nội thất, các tác phẩm làm từ thuỷ tinh hoặc đồ trang sức.

Tác phẩm nổi tiếng mang đậm phong cách Art Nouveau là Tòa nhà Casa Batlló tại Barcelona.

Phong cách Art Nouveau là một trong những phong cách gây ấn tượng nhất của nghệ thuật trang trí

12. Phong cách Art Deco

Phong cách Art Deco xuất hiện tại Pháp trước Thế chiến thứ I và mang trong mình ảnh hưởng từ phong cách Art Nouveau. Art Deco là sự kết hợp giữa yếu tố hiện đại và thủ công, sử dụng các vật liệu sang trọng như thép không gỉ, kính, đá cẩm thạch, và gỗ quý. Phong cách này nổi bật với các hình khối sắc nét, đường nét dứt khoát và các họa tiết trang trí cầu kỳ, tạo nên vẻ đẹp sang trọng và tinh tế.

Các công trình theo phong cách Art Deco thường có đặc điểm là sự kết hợp giữa tính hiện đại và tính thẩm mỹ cổ điển, với sự chú trọng đến các chi tiết trang trí hình học, đường cong mượt mà và sử dụng vật liệu quý. Một trong những công trình nổi bật là Nhà hát Champs-Elysées của Perret, được xây dựng vào năm 1913. Đây là một ví dụ điển hình của Art Deco với mặt tiền trang trí tinh xảo, các chi tiết khảm gốm và các yếu tố thiết kế nổi bật, tạo nên không gian vừa sang trọng vừa hiện đại.

Phong cách Art Deco là sự kết hợp giữa tính hiện đại và tính thẩm mỹ cổ điển

13. Phong cách Bauhaus

Phong cách Bauhaus ra đời vào đầu thế kỷ 20 tại Đức, xuất phát từ trường thiết kế Bauhaus, nơi tập hợp các nghệ sĩ và kiến trúc sư nổi tiếng. Phong cách này đề cao sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, nhấn mạnh tính đơn giản, chức năng và tính ứng dụng trong thiết kế. Các công trình Bauhaus thường sử dụng các hình khối cơ bản, vật liệu công nghiệp như thép, kính và bê tông, với mục tiêu tạo ra những thiết kế tối giản nhưng hiệu quả.

Một trong những công trình nổi bật của phong cách Bauhaus là Viện bảo tàng Bauhaus tại Berlin. Tòa nhà này nổi bật với kiến trúc tối giản, các cửa sổ kính lớn, và các hình khối rõ ràng, không có chi tiết trang trí thừa. Kiến trúc của nó phản ánh triết lý Bauhaus về sự đơn giản và chức năng, đồng thời tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên và không gian mở để tạo cảm giác rộng rãi và hiện đại.

Phong cách Bauhaus nhấn mạnh tính đơn giản và tính ứng dụng trong thực tế

14. Phong cách hiện đại

Phong cách hiện đại xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ 20, khởi nguồn từ Đức với Bauhaus và Pháp với Le Corbusier. Đặc trưng của phong cách này là sự tối giản trong hình khối, không gian và việc sử dụng vật liệu hiện đại như kính, thép, bê tông, nhôm.

Phong cách hiện đại bao gồm 7 trường phái tiêu biểu: Bauhaus, International Style, Brutalism, Minimalism, Organic Architecture, High-Tech Architecture và Structuralism. Mỗi trường phái đều nhấn mạnh tính chức năng, đơn giản và ứng dụng trong thiết kế.

Một công trình nổi bật là Weissenhof-Siedlung House ở Stuttgart, thiết kế bởi Le Corbusier. Công trình này đặc trưng bởi hình khối đơn giản, cửa sổ kính lớn và không gian mở, phản ánh triết lý về sự tối giản và tiện nghi trong kiến trúc hiện đại.

Weissenhof-Siedlung House ở Stuttgart là tác phẩm tiêu biểu của phong cách hiện đại

15. Phong cách hậu hiện đại

Từ những năm 1992, sự khởi đầu của cuộc Đại Suy Thoái và hàng loạt chỉ trích về kiến trúc Hiện Đại, phong cách kiến trúc hậu hiện đại bắt đầu bùng nổ. Nếu đặt lên bàn cân thì kiến trúc hậu hiện đại chính là sự kết hợp giữa hiện đại và cổ điển, bổ sung thêm đường tròn và đường parabol so với đường thẳng của hiện đại.

Phong cách hậu hiện đại chính là sự kết hợp giữa hiện đại và cổ điển

16. Phong cách Deconstructivism – Phong cách giải kết cấu

Deconstructivism trên thực tế đây không phải là một phong cách mới, cũng không phải là tiên phong để thay đổi kiến trúc hay xã hội. Nó không tuân theo “quy tắc” hoặc có tính thẩm mỹ cụ thể nào, cũng không phải là một cuộc nổi loạn chống lại các phong cách nhàm chán hiện tại của xã hội.

Một sự kiện đánh dấu sự phát triển cho chủ nghĩa giải kết cấu đó là sự kiện triển lãm MoMA năm 1988, nơi tập hợp các tác phẩm của Peter Eisenman, Frank Gehry, Zaha Hadid, Rem Koolhaas, Daniel Libeskind, Bernard Tschumi và Wolf Pri, do Phillip Johnson quản lý.

Phong cách Deconstructivism không tuân theo “quy tắc” hay tính thẩm mỹ cụ thể nào

17. Thiết kế kiến trúc cần đáp ứng nhu cầu gì?

Một thiết kế kiến trúc không chỉ phải đẹp mắt mà còn cần phải đáp ứng nhiều yêu cầu chức năng và xã hội khác nhau. Dưới đây là những yếu tố quan trọng mà kiến trúc cần phải có:

Công năng sử dụng: Thiết kế phải phù hợp với mục đích sử dụng của công trình, tạo ra không gian hiệu quả và tiện lợi cho người sử dụng.
Đảm bảo tính an toàn: Kiến trúc cần đảm bảo an toàn cho người sử dụng, từ kết cấu công trình đến các yếu tố như phòng cháy chữa cháy và thoát hiểm.
Đáp ứng các yêu cầu thẩm mỹ: Mỗi công trình cần có tính thẩm mỹ cao, phù hợp với bối cảnh và xu hướng, tạo ấn tượng mạnh mẽ và hài hòa với môi trường.
Phù hợp với kinh tế: Chi phí xây dựng và duy trì công trình cần hợp lý, đảm bảo cân đối giữa chi phí và chất lượng công trình.
Mang lại giá trị xã hội: Kiến trúc không chỉ phục vụ cho cá nhân mà còn có giá trị cộng đồng, góp phần tạo dựng không gian sống tốt đẹp và cải thiện chất lượng cuộc sống.

18. Thiết kế kiến trúc khác gì so với thiết kế nội thất?

Thiết kế kiến trúc và thiết kế nội thất có nhiều điểm khác nhau về kết cấu

Thiết kế nội thất là quá trình tạo ra không gian bên trong một công trình, tập trung vào sự sắp xếp, trang trí và chức năng của các yếu tố như đồ nội thất, ánh sáng, màu sắc, vật liệu. Mục tiêu là tạo ra một không gian sống hoặc làm việc thoải mái và hài hòa.

Trong khi đó, thiết kế kiến trúc liên quan đến việc xây dựng kết cấu tổng thể của công trình, bao gồm mặt bằng, kết cấu, hệ thống cơ sở hạ tầng và ngoại thất. Kiến trúc đòi hỏi kiến thức kỹ thuật và tính toán để đảm bảo tính an toàn và vững chắc của công trình.

Xu hướng thiết kế kiến trúc hiện nay ngày càng tập trung vào sự kết hợp giữa tính bền vững và công nghệ, với các thiết kế thân thiện với môi trường, sử dụng vật liệu tái chế và tối ưu hóa năng lượng. Các công trình kiến trúc cũng hướng đến tính linh hoạt và đa chức năng, đáp ứng nhu cầu sử dụng thay đổi của con người.

Từ sự vĩ đại của phong cách cổ điển, sự tinh tế của Tân cổ điển, đến sự sáng tạo và độc đáo trong các phong cách hiện đại và hậu hiện đại, tất cả đều đóng góp vào bức tranh đa dạng và phong phú của kiến trúc toàn cầu. Những công trình nổi bật không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là minh chứng cho sự tiến bộ và sáng tạo của nhân loại trong việc đáp ứng các nhu cầu thẩm mỹ, công năng và xã hội. Khám phá thêm các phong cách kiến trúc độc đáo và tìm hiểu cách chúng có thể truyền cảm hứng cho không gian của bạn – liên hệ với Housedesign để bắt đầu hành trình thiết kế ngay.

Như vậy là chúng ta đã đi qua được tất cả các phong cách kiến trúc ấn tượng nhất từ trước đến nay. Nếu như bạn có câu hỏi thắc mắc hay nhu cầu tư vấn về thiết kế nội thất hay các hạng mục khác thì có thể liên hệ với Housedesign qua hotline: 0973.990.339 nhanh nhất có thể.

Nguyễn Quốc Thành - Founder/ Architect

Kinh nghiệm: 10 năm

Một kiến trúc sư với nền tảng hội họa, kiến trúc chắc chắn; gu thẩm mỹ và kinh nghiệm thi công được trau dồi qua từng công trình. Trung thực, kiên nhẫn và đổi mới là điều tôi mang đến cho từng khách hàng.

“Everything you can imagine is real” – Pablo Picasso